Τοπικό Αρχείο Σπετσών
Τα Γ.Α.Κ. – Τοπικό Αρχείο Σπετσών είναι περιφερειακή υπηρεσία των Γενικών Αρχείων του Κράτους. Ιδρύθηκε το 1925 ως Ιστορικό Αρχείο Σπετσών, και με το νόμο 1946/1991 μετονομάστηκε σε Τοπικό Αρχείο Σπετσών. Ο νόμος αυτός καθορίζει το νομοθετικό πλαίσιο που διέπει τη λειτουργία των Γ.Α.Κ., ως αυτοτελούς δημόσιας υπηρεσίας που υπάγεται απευθείας στον Υπουργό Πολιτισμού Παιδείας και Θρησκευμάτων.
Βασικός σκοπός του Τοπικού Αρχείου Σπετσών είναι η διάσωση, εποπτεία, συγκέντρωση, ταξινόμηση και ευρετηρίαση του αρχειακού υλικού των Σπετσών, καθώς και η διάθεση και η με ποικίλους τρόπους αξιοποίηση όλου αυτού του αρχειακού πλούτου.
Στέγαση
Το Ιστορικό Αρχείο, από το 1925, με την ίδρυσή του, στεγάστηκε στο Ιστορικό Μοναστήρι του Αγίου Νικολάου, όπου στεγαζόταν και το Σχολαρχείο και πρώτος διευθυντής του υπήρξε ο δάσκαλος του Σχολαρχείου και ποιητής, Γιάννης Γιαννούκος ή Περγιαλίτης.Εκεί παρέμεινε μέχρι το 1939, που μεταφέρθηκε στο αρχοντικό του Χατζηγιάνη Μέξη, όταν οι τελευταίες κληρονόμοι του, Καλομοίρα Μέξη και Νικέτα Θερμισιώτη , το δώρησαν για να στεγάσει το αρχείο και μαζί τις αρχαιολογικές και λαογραφικές συλλογές του νησιού.
Το 1995, οι μεν λαογραφικές και αρχαιολογικές συλλογές παρέμειναν στο αρχοντικό Χατζηγιάννη Μέξη ως αρχαιολογικό-λαογραφικό Μουσείο Σπετσών, το δε Τοπικό Αρχείο πλέον, μεταφέρθηκε στο Δημαρχείο Σπετσών, το 1996 σε μισθωμένο οίκημα και από το 2000 σε χώρο 30 m2 στο χώρο που διαμορφώθηκε εκεί που ήταν η παλιά στέρνα της Καποδιστριακής Στέγης.
Τον Ιανουάριο του 2009 μεταφέρθηκε σε χώρο 250 m2 στο Μοναστήρι του Αγίου Νικολάου, που μισθώνεται από το Υπουργείο Πολιτισμού Παιδείας και Θρησκευμάτων για το σκοπό αυτό.
Το Ιστορικό Αρχείο, από το 1925, με την ίδρυσή του, στεγάστηκε στο Ιστορικό Μοναστήρι του Αγίου Νικολάου, όπου στεγαζόταν και το Σχολαρχείο και πρώτος διευθυντής του υπήρξε ο δάσκαλος του Σχολαρχείου και ποιητής, Γιάννης Γιαννούκος ή Περγιαλίτης. Εκεί παρέμεινε μέχρι το 1939, που μεταφέρθηκε στο αρχοντικό του Χατζηγιάνη Μέξη, όταν οι τελευταίες κληρονόμοι του, Καλομοίρα Μέξη και Νικέτα Θερμισιώτη, το δώρησαν για να στεγάσει το αρχείο και μαζί τις αρχαιολογικές και λαογραφικές συλλογές του νησιού.
Το 1995, οι μεν λαογραφικές και αρχαιολογικές συλλογές παρέμειναν στο αρχοντικό Χατζηγιάννη Μέξη ως αρχαιολογικό-λαογραφικό Μουσείο Σπετσών, το δε Τοπικό Αρχείο πλέον, μεταφέρθηκε στο Δημαρχείο Σπετσών, το 1996 σε μισθωμένο οίκημα και από το 2000 σε χώρο 30 m2 που διαμορφώθηκε εκεί που ήταν η παλιά στέρνα της Καποδιστριακής Στέγης.
Τον Ιανουάριο του 2009 μεταφέρθηκε σε χώρο 250 m2 στο Μοναστήρι του Αγίου Νικολάου, που μισθώνεται από το Υπουργείο Πολιτισμού Παιδείας και Θρησκευμάτων για το σκοπό αυτό.
Υπηρεσίες προς το κοινό
Στα Γ.Α.Κ. – Τοπικό Αρχείο Σπετσών λειτουργεί αναγνωστήριο για το κοινό, για μελέτη αρχειακού υλικού ή για χορήγηση αντιγράφων, από Δευτέρα έως Παρασκευή στις ώρες 8:30-14:30 κατόπιν συνεννόησης. Οι πολίτες μπορούν να αναζητήσουν δημόσια ή ιδιωτικά αρχεία, μετά από αίτησή τους και σύμφωνα με τον κανονισμό του αναγνωστηρίου των ΓΑΚ.
Βιβλιοθήκη
Η βιβλιοθήκη του Τοπικού Αρχείου Σπετσών περιέχει τίτλους που καλύπτουν ιστορικά, αρχειονομικά, αλλά και παιδαγωγικά θέματα και θεματικές ενότητες που σχετίζονται με κύκλους δραστηριοτήτων της υπηρεσίας, ενώ ιδιαίτερη ενότητα αφορά ποικίλα θέματα της βιβλιογραφίας σχετικά με την Τοπική Ιστορία, που αποτελούν βοηθητικό εργαλείο για τους ερευνητές. Περιλαμβάνει ακόμα κάποιες σπάνιες εκδόσεις από το απομείναν μέρος της βιβλιοθήκης Κριεζή που παραχώρησε ο Δήμος Σπετσών το 2009 και ποικίλα άλλα βιβλία από δωρεές.
Η βιβλιοθήκη δεν είναι δανειστική. Το κοινό έχει πρόσβαση κατά τις ώρες λειτουργίας της υπηρεσίας ή, σε περιπτώσεις ανάγκης, και σε άλλες ώρες, μετά από συνεννόηση .
Επισκέψεις και ξεναγήσεις στο χώρο έκθεσης «Το Σπετσιώτικο σπίτι»
Τα σχολεία, οι ομάδες, αλλά και οι μεμονωμένοι επισκέπτες, για καλύτερη εξυπηρέτησή τους καλό είναι να συνεννοούνται εκ των προτέρων προκειμένου να επισκεφθούν το χώρο και να ξεναγηθούν. Κατά τις εποχές που υπάρχει μεγάλη επισκεψιμότητα, ανακοινώνεται πρόγραμμα ξεναγήσεων.
Στα Γ.Α.Κ. – Τοπικό Αρχείο Σπετσών, φυλάσσονται αρχεία και συλλογές που αφορούν στην ιστορία του νησιού των Σπετσών κυρίως. Οι παλαιότερες συλλογές χρονολογούνται μερικά χρόνια πριν από την Επανάσταση, στο έτος 1786. Συνολικά, το αρχειακό υλικό καλύπτει την περίοδο 1786 – 2013.
Τα αρχεία αυτά είναι αποτυπωμένα σε ένα ευρύ φάσμα υποστρωμάτων, σύμφωνα με την εξέλιξη της τεχνολογίας.: λυτά έγγραφα, χειρόγραφα βιβλία, φωτογραφίες, ψηφιακά αντίγραφα τεκμηρίων, ηχητικές αποτυπώσεις κ.λπ.
Το αρχειακό υλικό του Τοπικού Αρχείου Σπετσών έχει ενταχθεί στις εξής ομάδες αρχείων:
- Εκπαιδευτικά
- Διοικητικά
- Δικαστικά
- Συμβολαιογραφικά
- Ιδιωτικές Συλλογές
Ταχ. Διεύθυνση: Μονή Αγίου Νικολάου – παλιό Λιμάνι, Σπέτσες, 18050
Τηλ.: 22980 29516
Fax.: 22980 29516
E-mail: mail@gak-spets.att.sch.gr
Site: www.gak-spets.att.sch.gr